Czym jest komiks historyczny?

13 czerwca w Instytucie Pamięci Narodowej, odbył się festiwal Komiksu Historycznego, w którym brali udział również uczestnicy projektu „Tworzymy razem komiks historyczny. Dziewczęta z KL Ravensbrück”.

Mimo, że komiks kojarzy nam się z popkulturą i fikcyjnymi historiami, ma on również inne odsłony, jedną z nich jest komiks historyczny. Nie jest to zwykły komiks, jest to nowa forma źródła historycznego, które stało się popularne szczególnie wśród młodych ludzi. Tą nietypową formę opowieści historycznej postanowiła wykorzystać Fundacja na Rzecz Kobiet JA KOBIETA w projekcie „Tworzymy razem komiks historyczny Dziewczęta z KL Ravensbrück”, w którym młodzież warszawskich liceów po cyklu warsztatów i spotkań z byłymi więźniarkami obozu koncentracyjnego Ravensbrück stworzy komiks opowiadający ich historię.

Komiks historyczny, wygląda podobnie jak komiks tradycyjny, tworzy narrację za pomocą co najmniej dwóch kadrów z rysunkami, opatrzonymi komentarzami narratora (po boku) i wypowiedziami postaci (w „dymkach”).  To co odróżnia go od dobrze znanego nam komiksu to treść, zamiast fikcyjnej opowieści autora jest oparty na autentycznych wydarzeniach historycznych. Temat komiksu historycznego poruszany jest już na wykładach uniwersyteckich, został tematem opracowań naukowych, doczekał się swojego festiwalu a Muzeum Powstania Warszawskiego corocznie ogłasza konkurs na najlepszy komiks dotyczący powstania Warszawskiego.

Jako pierwszy Polski komiks historyczny uznajemy „Przygody szalonego Grzesia” z 1919 r. Gatunek ten rozwija się jednak dopiero za czasów PRL-u, na początku przyjęty przez cenzurę dość chłodno, lecz z czasem nawet władze Polski „Ludowej” zaczęły w nim dostrzegać potencjał i wykorzystywać komiks do celów propagandowych. Obecnie szczególnie popularny i często wykorzystywany w komiksie historycznym jest temat II wojny światowej. Oczywiście nie jest to forma, która przekaże całą złożoną sytuację wydarzenia, ale zakreśli ogólny zarys historii i może zachęcić do sięgnięcia po dokładniejsze opracowania i zainteresowania danym tematem historycznym.  Dla osób chcących zgłębić wiedzę na temat historii komiksu historycznego w Polsce polecam publikację Bartłomieja Janickiego „Polski komiks historyczny (lata 1920-2010)”.

Projekt „Tworzymy razem komiks historyczny Dziewczęta z KL Ravensbrück” jest realizowany przez Fundację na Rzecz Kobiet JA KOBIETA w partnerstwie z LXXXIII Liceum Ogólnokształcące im. Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie. 

Projekt współfinansuje m.st. Warszawa, Biuro Edukacji.